Chi tiết bài viết - Sở Y tế

Nguy cơ sốt rét bùng phát trở lại tại xã  Xy là rất lớn vì tỷ lệ hộ nghèo còn cao, số lượng lớn người di cư sang Lào tìm kiếm các cơ hội làm ăn như làm nương rẫy, trồng chuối; các hoạt động mua bán, tìm kiếm các sản vật như lan rừng, măng…. vào đúng mùa truyền bệnh sốt ré

Nằm ở phía Nam của huyện, cách thị trấn Khe sanh khoảng 40km, có đường biên giới tiếp giáp với nước bạn Lào, với 3 thôn và dân số hơn 2000 người, đa phần là đồng bào dân tộc thiểu số, tỷ lệ hộ nghèo khá cao (hơn 30%), di biến động dân cư lớn nên Xy là một trong những điểm nóng về sốt rét trong nhiều năm liền. Để từng bước ngăn chặn và làm giảm số ca mắc mới sốt rét trên địa bàn, Sở Y tế thường xuyên chỉ đạo y tế các tuyến tập trung hỗ trợ xã Xy không chỉ về chuyên môn nghiệp vụ và triển khai các biện pháp phòng chống sốt rét mạnh mẽ như phun hóa chất tồn lưu trong nhà, cấp màn và võng màn tồn lưu lâu cho các đối tượng dân cư tại chỗ cũng như dân di biến động giao lưu qua biên giới, vào rừng, ngũ rẫy mà còn chú trọng đào tạo và củng cố mạng lưới y tế cơ sở nhằm đáp ứng yêu cầu phòng chống và loại trừ sốt rét trên địa bàn trong giai đoạn tới. Nhờ vậy, mà số ca bệnh giảm dần theo thời gian; đặc biệt là trong 2 năm 2020-2021 không ghi nhận ca sốt rét nào.Thành tích ấy bên cạnh sự quan tâm của Đảng và Nhà nước trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung còn có sự nỗ lực của cán bộ y tế các tuyến, trong đó có sự đóng góp không nhỏ của đội ngũ y tế cơ sở.

Tuy nhiên, nguy cơ sốt rét bùng phát trở lại tại xã  Xy là rất lớn vì tỷ lệ hộ nghèo còn cao, số lượng lớn người di cư sang Lào tìm kiếm các cơ hội làm ăn như làm nương rẫy, trồng chuối; các hoạt động mua bán, tìm kiếm các sản vật như lan rừng, măng…. vào đúng mùa truyền bệnh sốt rét. Chỉ tính riêng trong các tháng gần đây, tại thôn Raman - xã Xy ghi nhận 02 trường hợp nhiễm bệnh sốt rét từ bên ngoài mang về địa phương do hái măng, và chăn bò ở bên kia biên giới. Sự hiện hữu của các loài muỗi Anophelles chính tại địa bàn và môi trường thuận lợi như cư dân sống gần sông, suối; các loài cây được trồng xung quanh nhà ở …cũng như mạng lưới giám sát, quản lý nhóm đối tượng dân di biến động đang là một thách thức lớn; nguồn lực đầu tư cho công tác phòng chống sốt rét giảm dần làm tăng nguy cơ xuất hiện các ổ bệnh sốt rét tại chỗ.

Do mức độ lưu hành bệnh sốt rét, Dự án “Phòng chống sốt rét cho dân di biến động, giai đoạn 2021-2023 “ do Tổ chức HPA (Health Poverty Action- HPA) tài trợ cùng với Sở Y tế Quảng Trị chọn xã Xy triển khai thực hiện nhằm mục tiêu: Phát hiện ca bệnh chủ động tại cộng đồng, tập trung vào đối tượng dân đi rừng, ngũ rẫy và dân qua lại biên giới. Ngoài ra, dự án còn giúp nâng cao chất lượng thu thập thông tin về phòng chống sốt rét cho cán bộ y tế các tuyến, đặc biệt thông tin về dân di biến động tại các vùng khó tiếp cận; đồng thời Dự án cũng giúp nâng cao năng lực giám sát dịch tể cho cán bộ y tế các tuyến, đặc biệt là tuyến y tế cơ sở.

Tình nguyện viên lấy máu phát hiện ca bệnh sốt rét cho cộng đồng tại thôn Raman - xã Xy

Để hoạt động phòng chống sốt rét mang lại hiệu quả theo các mục tiêu đề ra, bên cạnh việc tổ chức tập huấn về kỹ năng phát hiện ca bệnh sốt rét và truyền thông tới nhóm đối tượng đích cho mạng lưới gồm Điều phối viên, tình nguyện viên, và y tế thôn bản, Dự án còn hỗ trợ kinh phí giám sát và cung cấp các vật tư phục vụ cho Đội lưu động xã như xe máy, tài liệu truyền thông, sổ điều trị và xét nghiệm bệnh nhân sốt rét; tổ chức sự kiện truyền thông hàng năm thông qua việc họp dân hàng tháng tại các thôn bản góp phần làm cho diện bao phủ đối tượng thụ hưởng của Dự án ngày càng rộng khắp.

       Tổ chức truyền thông về các biện pháp PCSR cho người dân tại thôn Raman – xã Xy sau khi có 2 ca mắc sốt rét

Trao đổi với chúng tôi, anh Cù Giặc Hiền -Trưởng trạm Y tế kiêm Điều phối viên dự án của xã Xy cho biết: Nhờ có sự hỗ trợ của Dự án mà đội ngũ y tế xã, thôn bản nâng cao kiến thức và kỹ năng thực hành phòng chống sốt rét, thường xuyên hoạt động tại cộng đồng như điều tra lam máu và truyền thông cho đối tượng nguy cơ cao là dân giao lưu với khoảng hơn 200 người/ 01 tháng; các ca bệnh sốt rét được tư vấn và cho uống thuốc sốt rét trực tiếp có sự giám sát của nhân viên y tế thôn bản tại nhà đảm bảo đúng liều và thuốc vào tận dạ dày bệnh nhân. Nhờ vậy, mà không có ca sốt rét tử vong, các ổ bệnh được khoanh vùng sớm, không lan ra cộng đồng. Tuy nhiên, sốt rét xã Xy còn đối diện với nhiều khó khăn, thách thức trong thời gian tới vì là xã sốt rét lưu hành nặng theo phân vùng dịch tể của Bộ Y tế, đa phần người dân sống trên địa bàn là đồng bào dân tộc thiểu số, kinh tế và dân trí còn thấp, lượng người giao lưu lớn nên nếu không có sự trợ giúp từ tuyến trên thì công tác phòng chống và loại trừ sốt rét khó mang tính bền vững.

          Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp điều phối cấp tỉnh, Bs Trần Văn Thịnh - PGĐ Sở Y tế kiêm Trưởng ban quản lý dự án cho biết: Sở y tế đánh giá cao nỗ lực của các cán bộ, nhân viên tham gia dự án đồng thời lưu ý:Trong điều kiện ngân sách địa phương dành cho các hoạt động phòng chống và loại trừ sốt rét ngày càng hạn chế thì kinh phí từ HPA là sự hỗ trợ vô cùng cần thiết. Do đó, cần sử dụng nguồn lực này có hiệu quả góp phần vào việc kiểm soát tốt tình hình sốt rét trên địa bàn.

Sốt rét là một bệnh do ký sinh trùng gây ra ảnh hưởng đến sức khỏe người dân và cộng đồng. Do đó, cấp ủy Đảng và chính quyền các cấp hãy chung tay cùng hành động với ngành y tế; huy động thêm nguồn lực tại chỗ, tăng cường và đa dạng các loại hình truyền thông làm cho mọi người dân trên địa bàn hiểu rõ về các biện pháp phòng chống sốt rét để tự bảo vệ cho bản thân, gia đình và cộng đồng.

ThsBs Lê Thạnh- Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị