Chi tiết bài viết - Sở Y tế

Nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện ma túy (NMT) góp phần vì một cộng đồng khỏe mạnh và an toàn là mục tiêu hướng tới của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị trong nỗ lực điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone (điều trị Methadone).

Làm thủ tục uống Methadone. Ảnh: BỘI NHIÊN

Vào mỗi sáng sớm luôn có người NMT đến Đơn nguyên Methadone thuộc Phòng khám Đa khoa của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị uống Methadone để kịp đi làm đúng giờ. Nghề nghiệp chủ yếu của những người bệnh này là thợ cơ khí, thợ sơn và phụ giúp việc kinh doanh của gia đình mình mà nguyên do dẫn tới NMT là dùng thử, dùng để giải trí, dùng vì hoàn cảnh có chuyện bất như ý, sử dụng ma túy nhiều nhưng không thường xuyên, thường xuyên sử dụng ma túy, sử dụng nhiều loại ma túy, sử dụng ma túy đến mức gây hại, mắc hội chứng phụ thuộc (nghiện). Nỗ lực chuyên môn của Đơn nguyên Methadone trong thời gian qua cho thấy đơn vị đã duy trì được số người bệnh tham gia chương trình Methadone khá ổn định, ngay cả trong các thời điểm đại dịch Covid-19 diễn biến rất phức tạp. Các đánh giá chuyên môn khẳng định chương trình Methadone có tác động tích cực với việc nâng cao kiến thức của cấp ủy, chính quyền và người dân về dự phòng và điều trị NMT nói chung, chương trình Methadone nói riêng đồng thời làm giảm các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV trong số 112 người tham gia điều trị Methadone và tỷ lệ lây nhiễm HIV ở tỉnh Quảng Trị trong năm 2021.

Nội dung hoạt động được Đơn nguyên Methadone triển khai trong thời gian qua gồm khám, tư vấn, điều trị với người NMT và rà soát việc tuân thủ điều trị với người tham gia chương trình Methadone. Bên cạnh đó, phòng khám dịch vụ Đơn nguyên Methadone phối hợp cơ quan Công an thực hiện khám, xét nghiệm và xác định tình trạng nghiện với các đối tượng sử dụng ma túy trên địa bàn toàn tỉnh. Trong sự phối hợp với ngành Công an, Đơn nguyên Methadone tham gia rà soát các đối tượng sử dụng ma túy ở các xã, phường, thị trấn đồng thời tích cực cùng các ban, ngành, đoàn thể cấp xã thuộc các huyện Vĩnh Linh, Gio Linh, Hải Lăng, Đakrông và thành phố Đông Hà tổ chức tuyên truyền, giáo dục phòng chống ma túy. Giúp cộng đồng ứng phó với tình trạng NMT tổng hợp dạng Amphethamine, Đơn nguyên Methadone đã tổ chức tập huấn nâng cao kiến thức về các can thiệp với 542 người là cán bộ đại diện các ban, ngành, đoàn thể của xã, phường, thị trấn, thôn, khu phố; truyền thông về tác hại của Amphethamine với 213 lượt người bệnh, tuyên truyền và vận động người NMT tham gia chương trình Methadone. Hỗ trợ người bệnh trong chương trình, Đơn nguyên Methadone tổ chức tư vấn và giáo dục nhóm với người bệnh theo chủ đề, nhất là với nhóm người bệnh tuân thủ điều trị nghiện Amphethamine. Để nâng cao hiệu quả hoạt động, chương trình tiến hành đào tạo liên tục theo các lớp bác sĩ điều trị, lớp dược sĩ cấp phát thuốc và tư vấn viên điều trị Methadone.

Trực tiếp tham gia điều trị Methadone, bác sỹ Nguyễn Thị Phi Long cho biết: Hiện nay, xu hướng sử dụng ma túy tổng hợp (MTTH) ngày càng tăng và thay thế ma túy truyền thống (heroin) vì MTTH là các chất kích thích thần kinh làm cho hưng phấn, vui vẻ, tăng cường “sinh lực” phù hợp với người trẻ nói chung trong các cuộc vui chơi cần sự thăng hoa và vui chơi tập thể. MTTH được sử dụng ở các dạng hồng phiến, ketamine, kẹo-thuốc lắc với nhiều ý kiến cho rằng chỉ sử dụng “cho vui” chứ không gây nghiện và việc mua hồng phiến rất dễ vì sẵn có với giá 500.000 đồng cho 30 viên. Sử dụng MTTH vừa có tác dụng kích thích thần kinh làm cho hưng phấn, sảng khoái, tập trung cao vừa có cảm giác phê lâu hơn, sự lờn thuốc chậm xảy ra hơn nên người nghiện chuyển sang sử dụng MTTH ngày càng nhiều. Đáng lo là trong khi số người NMT quản lý được ở tỉnh Quảng Trị theo báo cáo của chương trình phòng chống ma túy là hơn 1.500 người nhưng hiện chỉ có 80 người tham gia điều trị Methadone vì:  Chưa có cơ sở điều trị MTTH nên chỉ riêng chương trình Methadone thì chưa đủ để đáp ứng nhu cầu. Số người NMT quản lý được chưa có sự giúp đỡ để tiếp cận với dịch vụ tư vấn và điều trị cai nghiện trong điều kiện địa phương chưa có phòng khám, tư vấn hỗ trợ điều trị cai NMT. Cán bộ làm công tác cai NMT mới chỉ được tập huấn ngắn hạn chứ chưa được đào tạo đúng chuyên khoa. Chưa có nhóm đồng đẳng của người NMT để giúp nhau tiếp cận với chương trình khám, tư vấn, điều trị cai NMT. Các đối tượng sử dụng ma túy lúc đầu ở tuổi vị thành niên do thiếu sự quan tâm, chăm sóc và do sự tò mò của lứa tuổi dẫn đến nghiện mà sa vào NMT khi còn trẻ thì các em mất cơ hội sống, học tập và làm việc như người bình thường. Tham gia chương Methadone, nhiều người trẻ NMT đã ổn định sức khỏe, tìm được việc làm nhưng chủ yếu là nghề tự do và vấn đề học nghề, tìm việc làm đều không có tổ chức hay cá nhân nào hỗ trợ; một số không tìm được việc làm lại sống lông bông và tái sử dụng heroin hoặc nghiện thêm một số chất mới như hồng phiến, thuốc lắc, ketamine,...

Giảm 95% tỷ lệ lây nhiễm HIV, giảm hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV, giảm 80% tần suất sử dụng và tiến tới ngừng ma túy trong nhóm tham gia điều trị là các mục tiêu của chương trình Methadone được Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị tiếp tục triển khai trong năm 2022 với nỗ lực: Truyền thông, nói chuyện chuyên đề về ma túy tại các địa bàn có nhiều người nghiện và tại các công ty, xí nghiệp, trường học về chương trình Methadone. Phối hợp Công an các tuyến cơ sở khám sàng lọc, tư vấn, lấy mẫu xét nghiệm HIV và ma túy. Phối hợp Công an và UBND các địa phương có người NMT rà soát và tư vấn, vận động người nghiện tham gia chương trình Methadone. Phối hợp chương trình Phòng chống HIV/AIDS tập huấn, nói chuyện về HIV và ma túy với đối tượng có hành vi nguy cơ cao tại cộng đồng. Tập huấn nâng cao năng lực tư vấn, điều trị Methadone và các bệnh lý đồng nhiễm thường gặp ở người NMT. Tập huấn cho người nhà và người nghiện mới đăng ký tham gia điều trị Methadone. Tổ chức thảo luận nhóm về tác hại của việc sử dụng ma túy, về lợi ích của tiêm chích an toàn và sử dụng bao cao su đúng cách trong nhóm người bệnh đang được điều trị Methadone. Đạt được kết quả này, chương trình Methadone sẽ tiếp tục góp phần làm giảm sự lây nhiễm HIV và một số bệnh liên quan trong nhóm người NMT và từ nhóm NMT ra cộng đồng, cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống cũng như hỗ trợ người đã cai NMT tái hòa nhập cộng đồng.