Chi tiết bài viết - Sở Y tế

Số liệu thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị đến hết quý III năm 2023 ghi nhận trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có lũy tích 417 người nhiễm HIV/ AIDS, lũy tích số người nhiễm tử vong là 109 người. Trong 9 tháng đầu năm 2023 phát hiện 23 người nhiễm HIV mới đang làm việc trên địa bàn tỉnh, 06 trường hợp người nhiễm tử vong. Đáng nói, trong hai năm gần đây, mặc dù Quảng Trị có tỷ lệ nhiễm trong cộng đồng nhỏ hơn 0,05%, thấp hơn chỉ số chung của quốc gia 6 lần ( 0,3%), tuy nhiên lại ghi nhận có sự thay đổi rõ nét về đường lây truyền HIV trong cộng đồng. Trong đó, đáng chú ý là tỷ lệ nam giới nhiễm HIV gia tăng rõ rệt: năm 2022 ghi nhận 24 trường hợp nhiễm HIV thì có đến 20 trường hợp là nam giới; trong 11 tháng đầu năm 2023 ghi nhận 23 trường hợp nhiễm HIV thì có đến 21 trường hợp là nam giới nhiễm HIV mới  trên địa bàn. Đáng nói, phần lớn những nam giới nhiễm HIV đa phần thuộc nhóm MSM- tức là nam có quan hệ tình dục đồng giới, trong số đó có nhiều người rất trẻ, thuộc nhóm tuổi dưới 25. Đây được xem là một trở ngại mới trong công công tác phòng, chống HIV/ AIDS hiện nay, ảnh hưởng trực tiếp đến việc thực hiện mục tiêu chấm dứt đại dịch HIV/ AIDS vào năm 2030 của tỉnh nhà.

Cán bộ Trung tâm KSBT tỉnh tập huấn kiến thức phòng, chống HIV/ AIDS cho các em học sinh.

Theo Bác sĩ CKI. Nguyễn Tiến Nam, Phụ trách Khoa Phòng, chống HIV/ AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị, để nhận diện thực trạng gia tăng lây nhiễm HIV trong nhóm đồng tính nam hiện nay, vấn đề mấu chốt là chúng ta cần hiểu đúng bản chất của đồng tính. Trên thực tế, một người khi mới sinh ra đều mang một giới tính sinh học hoặc nam hoặc nữ. Nhưng trong quá trình phát triển, một số ít có ý thức giới khác với giới tính sinh học khi mới được sinh ra. Tỷ lệ này chiếm từ 5- 8% số người trong xã hội, tỷ lệ này cao hay thấp tùy thuộc vùng miền, vùng thành thị thường có tỷ lệ cao hơn ở nông thôn. Ý thức giới sẽ được hình thành và trong quá trình phát triển sẽ có những biểu hiện giới. Chẳng hạn như một người sinh ra mang giới tính sinh học là nam nhưng ý thức giới là nữ thì trong quá trình phát triển tự nhiên sẽ có những biểu hiện bên ngoài là nữ tính và ngược lại. Những người có ý thức giới khác với giới tính sinh học đến độ tuổi vị thành niên ( VTN) sẽ có những biểu hiện xu hướng tính dục theo ý thức giới của người đó. Chúng ta cần nhìn nhận đó là một quá trình phát triển hoàn toàn tự nhiên mà không bị ảnh hưởng bởi một yếu tố tác động nào. Như vậy, cá nhân con người có ý thức giới trái với giới tính sinh học của người đó được gọi là đồng tính.

Tuy nhiên, điều đáng tiếc là hiện nay có rất nhiều người trong chúng ta chưa hiểu được bản chất phát triển tự nhiên của những người đồng tính mà cho rằng họ có những biểu hiện khác thường so với phần lớn những người còn lại trong xã hội. Điều đó dẫn đến sự kỳ thị, phân biệt đối xử với nhóm người đó khiến họ không dám bộc lộ ý thức giới thật của mình, dẫn đến một số hệ lụy, trong đó có tình trạng gia tăng tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm có quan hệ tình dục đồng tính nam trẻ tuổi như hiện nay. “ Tình trạng nhóm đồng tính nam trẻ tuổi, chưa có kiến thức về phòng, chống HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục cùng thái độ kỳ thị của xã hội chính là nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự gia tăng tỷ lệ nam giới trong nhóm đồng tính trẻ tuổi bị lây nhiễm HIV như hiện nay. Vì trong nhóm những người trẻ thuộc giới tính này đến tuổi VTN sẽ có những cảm xúc tính dục, phát sinh những sinh hoạt trong đó có quan hệ tình dục, chính là quan hệ đồng tính. Tuy nhiên, đáng lo ngại là khi đã phát sinh quan hệ đa phần lại không có nhận thức quan hệ tình dục an toàn. Một khảo sát của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Trị trong quý III năm 2023 cho thấy, tỷ lệ nam giới quan hệ tình dục đồng giới tiếp cận với chương trình bao cao su chỉ đạt 35%. Bên cạnh đó, vấn đề kỳ thị, phân biệt đối xử đã tạo rào cản rất lớn trong việc tiếp cận, thống kê con số đầy đủ nhóm người đồng tính nhằm tuyên truyền, vận động, cung cấp kiến thức phòng, chống HIV cũng như cung cấp các dịch vụ dự phòng lây truyền HIV cho họ để hạn chế những trường hợp bị lây nhiễm HIV mới trong cộng đồng”- Bác sĩ CKI. Nguyễn Tiến Nam cho hay.

Để góp phần kiểm soát hiệu quả tình trạng gia tăng tỷ lệ nam giới thuộc nhóm đồng tính nhiễm HIV hiện nay, đồng thời thúc đẩy thực hiện đạt mục tiêu chấm dứt đại dịch HIV/ AIDS vào năm 2030 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, thời gian tới, hoạt động phòng, chống HIV/ AIDS trên địa bàn tỉnh cần tập trung tuyên truyền cho cộng đồng hiểu biết bản chất của nhóm người đồng tính để xóa bỏ tình trạng phân biệt, kỳ thị vì đó là sự phát triển tự nhiên, không phải bệnh hoạn như nhiều người suy nghĩ. Càng kỳ thị thì càng dẫn đến nguy cơ khiến việc lây truyền HIV càng cao trong cộng đồng; Tập trung truyền thông cho nhóm đối tượng trẻ, đặc biệt là nhóm học sinh cấp 2, cấp 3 ở độ tuổi VTN hiểu được bản chất của khái niệm đồng tính, nắm được kiến thức về phòng, chống HIV để họ có những biện pháp phòng ngừa cho bản thân, bạn tình và cộng đồng; Cùng với đó, một trong những hoạt động hết sức ý nghĩa dự kiến sẽ được triển khai trên địa bàn tỉnh Quảng Trị sắp tới là chương trình điều trị PrEP- điều trị dự phòng trước phơi nhiễm cho đối tượng đồng tính nam. PrEP hiện được đánh giá là một chiến lược mới trong hoạt động phòng, chống HIV/ AIDS và được xem như tấm lá chắn hiệu quả trong việc góp phần hạn chế đến hơn 90% nguy cơ lây nhiễm HIV qua đường tình dục./.

                                                                                   Phương Thảo