Chi tiết bài viết - Sở Y tế

Những năm gần đây, để thu hút người tiêu dùng, ngành công nghiệp thuốc lá đã nghiên cứu và dần chuyển đổi từ sản xuất thuốc lá truyền thống sang TLĐT, shisha, thuốc lá nung nóng… với tên gọi chung là thuốc lá thế hệ mới. Theo đó, đã có rất nhiều quảng cáo được đưa ra gây hiểu nhầm rằng thuốc lá thế hệ mới, cụ thể là TLĐT ít độc hại hơn so với thuốc lá truyền thống, thậm chí có thể được sử dụng như một phương pháp giúp cai nghiện thuốc lá truyền thống. Tuy nhiên, trên thực tế, nó không những có tác hại như thuốc lá truyền thống mà còn có nguy cơ gây tác động xấu tới xã hội, môi trường như có thể gây cháy nổ, tai nạn cho người sử dụng do dụng cụ hút không bảo đảm an toàn, hoặc ngộ độc do sử dụng nguyên liệu kém chất lượng. Cấu tạo của TLĐT gồm pin lithium, công tắc kích hoạt làm nóng tinh dầu, bộ vi xử lý, bình chứa tinh dầu, bộ phận đốt tinh dầu và cuối cùng là tẩu thuốc. Tuy nhiên, đó chỉ là thiết kế phần cứng. Phần quan trọng nhất của mỗi điếu TLĐT là tinh dầu chứa các chất nicotine, propylene glycol, glycerine, các hương liệu vị bạc hà, anh đào, sôcôla, cà phê… Những chất này gây ra những hệ lụy khôn lường cho sức khỏe người dùng. Các chất formaldehyde, benzene, nitrosamines hay acetaldehyde… đều là những chất gây ung thư trực tiếp khi xâm nhập cơ thể người. Cũng như thuốc lá truyền thống, TLĐT đưa một lượng nicotine (được hấp thu qua phổi vào máu) vào cơ thể. Ngoài việc là một loại thuốc gây nghiện cao, nicotine trở nên rất độc hại khi sử dụng với nồng độ cao.

Trên thế giới đã có trường hợp tử vong khi chất lỏng nicotine trong TLĐT hấp thu qua da. Nicotine ảnh hưởng đến não và hệ thần kinh, làm tăng huyết áp và nhịp tim. Lượng nicotine càng lớn thì huyết áp và nhịp tim càng cao. Điều này có thể gây loạn nhịp tim. Trong một số trường hợp hiếm gặp, đặc biệt là khi dùng liều lượng lớn nicotine, loạn nhịp tim có thể gây suy tim và tử vong. Tại Việt Nam, tỉ lệ sử dụng TLĐT trong giới trẻ đang gia tăng nhanh chóng. Vì suy nghĩ thiên lệch các bạn trẻ cho rằng hút thuốc là cách thức khẳng định sự chín chắn, trưởng thành và thể hiện được cá tính của bản thân, nhưng cũng có bạn vì đua đòi và học theo bạn bè, vì tò mò và cũng có bạn tìm đến thuốc lá như một biện pháp giảm bớt căng thẳng, hút dần thành quen và dẫn đến nghiện. TLĐT cũng giống thuốc lá truyền thống gây ảnh hưởng tới cả trẻ em, phụ nữ, những người hút thuốc lá thụ động. Ngành công nghiệp thuốc lá chủ trương tạo ra hàng ngàn hương vị TLĐT hấp dẫn như vani, nước hoa, gà rán, hoa quả (chuối, xoài, dâu, cam, táo, nho), kẹo (như kẹo anh đào, kẹo bông gòn, kẹo chocolate, bạc hà)... để không chỉ lôi kéo người hút chính mà ngay cả người hút thụ động cũng cảm thấy thích thú thậm chí là nghiện.

Các chất hóa học trong khói của TLĐT còn bám vào sofa, rèm cửa, giường, mùng, mền, chiếu, quần áo, trên bề mặt vật dụng và khi con người tiếp xúc thì nó thấm qua niêm mạc không tốt cho sức khỏe. Một số chất phụ gia hương vị như: Diacetyl, propylen có gây ra bệnh viêm tiểu phế quản, viêm phổi nếu sử dụng lâu, hàm lượng lớn. Nghiện hút thuốc lá truyền thống gần 15 năm nay, gần đây, do tuổi cao, bản thân mắc bệnh tiểu đường, huyết áp, viêm phế quản, bác sĩ khuyên bỏ thuốc lá nên ông N.X.H. thị xã Quảng Trị quyết tâm cai thuốc để bảo vệ sức khỏe. Mặc dù gặp khá nhiều khó khăn nhưng được sự động viên của gia đình, ông H. đã cai thuốc thành công. Thay vào đó, ông tăng cường tập thể dục, tìm một số thú vui khác như: Đánh cờ, đi bộ. Sức khỏe của ông được cải thiện rõ nét chỉ sau vài tháng thực hiện trong sự mừng vui, phấn khởi của con cháu. Qua tìm hiểu từ một số người quen ở TP. Hồ Chí Minh và internet, thấy sử dụng TLĐT khá an toàn, không hại đến sức khỏe nên tháng 4/2022, ông H. đặt mua TLĐT để sử dụng. Chỉ sau một thời gian ngắn dùng TLĐT, những cơn ho kéo dài lại xuất hiện, đau nhiều ở vùng ngực, đi kiểm tra sức khỏe mới hay bệnh viêm phế quản tái phát, có xu hướng nặng hơn, phải nhập viện điều trị. Trò chuyện với chúng tôi, ông H. cho biết: “Thấy trên mạng quảng cáo hút TLĐT an toàn đối với sức khỏe nên tôi thử, ai ngờ tác hại rõ rệt. Sau khi bác sĩ tư vấn, tôi mới hiểu rõ hơn về những tác hại của TLĐT đối với sức khỏe. Tôi hy vọng mọi người cần tìm hiểu rõ trước khi sử dụng các sản phẩm thuốc lá để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng”.

Với TLĐT, đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khẳng định, hiện chưa có bằng chứng nào về công dụng cai nghiện thuốc lá thông thường của TLĐT. Với đa số người hút thuốc, việc sử dụng TLĐT sẽ chỉ làm giảm việc hút thuốc chứ không khiến họ bỏ thuốc hẳn. Điều này dẫn tới việc người sử dụng đồng thời cả thuốc lá thường và TLĐT. Vậy nên WHO khuyến cáo nên cấm hoặc kiểm soát TLĐT nhằm hạn chế những ảnh hưởng của sản phẩm này với sức khỏe con người. Khói thuốc lá, kể cả TLĐT là kẻ giết người thầm lặng, là tác nhân gây ra nhiều bệnh tật, vẫn từng ngày, từng giờ đầu độc cả thế giới này, cần phải được loại khỏi môi trường sống của con người.

Mọi người hãy cùng nhau nói không với tất cả các loại thuốc lá và cần phải có hành động kịp thời để giúp thế hệ trẻ không bị mê hoặc, lôi kéo bởi TLĐT, qua đó, xây dựng một thế hệ trẻ khỏe mạnh, hạn chế các loại bệnh tật, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, chất lượng giống nòi, dân tộc.

 Thanh Hải